Cách đây hơn 10 năm, TP.HCM đã nghiên cứu việc khai thác, xây dựng không gian ngầm ngay tại đây và hiện một số khu vực đã đi vào quy hoạch. Kế hoạch khai thác không gian ngầm được khẩn trương thực hiện sau khi tuyến Metro 1 (Bến Thành – Suối Tiên) gấp rút hoàn thành để đi vào hoạt động chính thức.
Không gian ngầm được thiết kế đặc biệt
Sở Quy hoạch và Kiến trúc (QH-KT) TP.HCM thông báo tiến trình xây dựng không gian ngầm liên quan đến tuyến Metro số 1. Vào tháng 4 năm ngoái, UBND TP.HCM đã thông qua kế hoạch tuyển chọn có tên là “Ý tưởng thiết kế đô thị và không gian ngầm khu vực nhà ga Bến Thành”.
Yêu cầu được đưa ra cho việc thiết kế đô thị dưới lòng đất vị trí nhà ga Bến Thành là phải hội tụ đủ yếu tố về kiến trúc, quy hoạch, đảm bảo việc bảo vệ môi trường và hiệu quả kinh tế. Khu trung tâm thương mại dưới lòng đất Bến Thành phải sở hữu không gian đô thị có tính kết nối với các khu vực khác như Đồng Khởi, Lê Lợi, Nguyễn Huệ, Hàm Nghi. Trung tâm thương mại này có tổng diện tích gần 45.000 m2, trong đó quảng trường ngầm và hành lang rộng 21.500 m2, 18.100 m2 là diện tích xây dựng cửa hàng thương mại. Gói thầu 1A của tuyến Metro số 1 sẽ được xây dựng đồng bộ với trung tâm thương mại ngầm Bến Thành nhằm tránh việc đào đường cũng như tránh tác động đến tuyến Metro 1 khi đã đi vào sử dụng.
Thang máy cuốn dành cho hành khách đi từ tầng B1 xuống tầng B2 ga Nhà hát Thành phố
Bên cạnh đó, Sở QH-KT cũng đang phác thảo kế hoạch và kêu gọi sự góp ý từ các chuyên gia trong việc triển khai xây dựng không gian ngầm tại khu đô thị mới Thủ Thiêm. Hiện có 11 ha diện tích không gian ngầm tập trung ở những bãi xe và trung tâm thương mại.
Dự kiến trong tương lai sẽ xuất hiện thêm 72 nhà ga ngầm thuộc 11 tuyến metro. Theo kế hoạch, các trung tâm thương mại sẽ được liên kết với tuyến Metro số 1và Metro số 2 trước 2025. Lúc đó, cư dân sẽ tiếp cận tầng hầm của những tòa cao ốc gần đó bằng cách dùng mạng lưới dưới lòng đất từ nhà ga. Giờ đây, người dân có thể đi lại, mua sắm ngay trong một thành phố dưới lòng đất. Điều này góp phần giảm thiểu mật độ lưu thông trên mặt đất nếu phần lớn cư dân chọn phương tiện công cộng là metro để đi lại, qua đó cũng bảo vệ môi trường và tạo thêm nguồn lực mới cho kinh tế.
Thu thập nhiều ý kiến đóng góp
Mong muốn có một không gian ngầm hiệu quả nhất, Sở QH-KT cũng dự định mở một diễn đàn thảo luận, thu thập ý kiến từ các công ty, chuyên gia trong ngành và người dân để có thể đóng góp ý tưởng kiến tạo nên một không gian dưới lòng đất lý tưởng.
TS Võ Kim Cương, nguyên Phó KTS trưởng TP.HCM cho biết, ưu điểm của thành phố là hiện nay vẫn còn ít nơi khai thác dưới lòng đất nên nếu bắt đầu quy hoạch bài bản sẽ khá thuận lợi. Tuy nhiên, để làm được điều này cần phải có một lượng dữ liệu lớn về công trình ngầm (điện, viễn thông, nước) cũng như không gian gần mặt đất.
Tuyến metro tại Singapore
KTS Trần Vĩnh Nam cho rằng, nếu Việt Nam muốn làm được mô hình hiệu quả như Singapore, TP.HCM cần kiểm tra lại quy hoạch trên mặt đất để tránh gây xung đột. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư là thứ không thể không nhắc đến khi nó cao gấp 10 – 20 lần so với xây dựng một công trình trên mặt đất.
Vị KTS này cũng cho biết, chính quyền địa phương nên khuyến khích các tòa nhà gần không gian ngầm kết nối với ga metro. Điều này sẽ thúc đẩy việc hành khách tiếp cận nhà ga và tòa nhà sẽ là điểm đến cho nhiều người mua sắm và tham quan.
Sớm có luật xác nhận quyền sở hữu
Tầng B1, ga Nhà hát Thành phố của tuyến metro số 1 đã cơ bản hoàn thiện
Lãnh đạo của Văn phòng Đăng ký Đất đai TP.HCM nhận định, hiện nay Luật đất đai chỉ mới đề cập đến không gian trên cao và mặt đất, chưa có thông tin gì không gian dưới lòng đất. Trước nay việc xây dựng tầng hầm phụ thuộc vào tiềm lực tài chính của chủ sở hữu và chỉ tiêu quy hoạch, người dân có quyền xin và sử dụng không gian ngầm nằm trên khu vực đang sở hữu. Nếu chưa có luật rõ ràng về chủ sở hữu dưới lòng đất thì ta có ngầm hiểu nhà nước sẽ quản lý phần diện tích đó. Do đó, nhà nước cần triển khai quy hoạch minh bạch, rõ ràng để có thể kiểm soát việc sử dụng không gian dưới lòng đất, tránh xảy ra vấn nạn mỗi nơi làm một kiểu riêng biệt.
Xem thêm:
– Kiến nghị rút gọn thủ tục đầu tư Vành đai 3 TP.HCM
– Danh sách các dự án trọng điểm quốc gia giai đoạn 2021 – 2030
Bởi: Định Phạm
