Hành vi tiêu dùng của khách hàng đang dịch chuyển sang hình thức “đi chợ” trực tuyến, điều này làm gia tăng nhu cầu đối với kho lạnh chứa hàng, hiện nguồn cung của phân khúc này đang bị thiếu hụt ở nhiều quốc gia trên toàn cầu.
Đầu tư kho lạnh chưa được xem trọng
Mới đây, Công ty nghiên cứu Forrester dự đoán hình thức “đi chợ” trực tuyến sẽ tăng 30%/năm cho đến 2024. Tại Mỹ, tỷ trọng mua sắm thực phẩm trực tuyến được dự đoán sẽ tăng lên 21,5% vào 2025. Tại Anh, 80% thực phẩm thô được nhập về từ các nước khác và tình trạng khan hiếm rau quả tươi và trái cây ngày càng được cảnh báo. Vì vậy, việc thiếu kho lạnh sẽ còn tiếp tục vì nhu cầu lớn về thực phẩm tươi sống.
Dịch vụ kho lạnh tại TP.HCM
Liên minh Chuỗi lạnh Toàn cầu cho biết, hiện Úc đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt kho lạnh khi mỗi cư dân trong thành phố cần có 0,15 m3 kho lạnh, tuy nhiên trong thực tế chỉ có được một nửa con số trên.
Bà Trang Bùi, đảm nhận chức vụ Giám đốc Cấp cao Thị trường Việt Nam của JLL nhận định, tại thị trường Việt Nam, lĩnh vực chiếm nhiều diện tích kho lạnh nhất thuộc về xuất khẩu thủy sản. Giữa bối cảnh phức tạp của dịch bệnh, có tới 30 – 50% đơn hàng xuất khẩu thủy sản bị hủy đơn khiến tăng đáng kể lượng hàng tồn kho, dẫn đến hàng tồn tại những kho lạnh và hoạt động công suất tối đa.
Tuy vậy, các nhà cung cấp vừa và nhỏ không đầu tư vào chuỗi cung ứng lạnh nên đây chính là thị phần chưa được khai thác. Kho lạnh được chia thành 3 loại chủ yếu, gồm có: Kho mát (từ 2 – 4 độ C), Kho đông lạnh (từ -20 tới -16 độ C) và Kho trữ đông lạnh sâu (từ -30 tới -28 độ C).
Kho lạnh thủy sản
Theo ước tính của JLL Việt Nam, kho lạnh sẽ tối ưu hóa hoạt động khi cách cảng khoảng 50 km, các mặt hàng như rau quả tươi nên được phân bổ gần các khu đô thị. Hiện nay, nguồn cung kho lạnh đa phần xuất hiện tại phía Nam bởi nhu cầu lớn, trong đó nhà đầu tư ngoại quốc chiếm đến 60% thị phần. Năm 1996 đã xuất hiện kho lạnh thương mại đầu tiên được đầu tư bởi Konoike Vinatrans, một liên doanh giữa Việt Nam và Nhật Bản. Sau này còn có những doanh nghiệp xây dựng những kho lạnh khá hiện đại như: Swire Cold Storge (Úc), Công ty Cổ phần Hùng Vương, Preferred Freezer Services và LOTTE Sea.
Nhu cầu kho lạnh tăng cao
Sở dĩ nguồn cung khan hiếm cũng do cơ sở kho lạnh cũng tốn kém khá nhiều, bao gồm thời gian xây dựng lâu hơn, cách thức xây dựng cũng phức tạp hơn, chi phí đầu tư cao hơn. Ngoài ra, thời hạn thuê có thể kéo dài đến 15 – 20 năm càng khiến nguồn cung trở nên khan hiếm.
Ông Michael Ignatiadis, đảm nhận vị trí Giám đốc Chuỗi cung ứng và Hậu cần, JLL Châu Á Thái Bình Dương, nhận định rằng tầng lớp trung lưu và tỷ lệ dân số đang có xu hướng tăng nhanh tại Châu Á, điều này kéo theo nhu cầu mua thực phẩm tươi ngon cũng gia tăng, đây cũng là nguyên nhân chủ yếu đẩy mạnh nhu cầu về kho lạnh.
Nhu cầu gia tăng khiến các nhà phát triển phải đầu tư xây dựng các kho lạnh. Công ty tư vấn Emergen ước tính khối lượng xây dựng kho lạnh sẽ tăng 13,8%/năm.
Nhu cầu đầu tư kho lạnh tăng cao
Tiềm năng tăng trưởng của kho lạnh đã thu hút sự quan tâm của các quỹ đầu tư, bên cho vay và những nhà đầu tư bất động sản. Một số nhà đầu tư đang xem xét đầu tư kho lạnh thay vì bất động sản công nghiệp truyền thống, những doanh nghiệp hậu cần cũng đang tìm cách phát triển sang các thị trường mới.
Để có thể bứt phá trong quá trình mở rộng logistic công nghiệp, Việt Nam cần chú trọng đầu tư vào cơ sở hạ tầng, mạng lưới tiện ích và năng lượng tái tạo để có trở nên cạnh tranh hơn và vượt mặt các quốc gia khác. Ngoài ra, cần điều chỉnh quá trình giao thương với quốc tế, trong đó có thời gian và chi phí, nhất là chi phí xuất nhập khẩu và mức phí tuân thủ tài liệu thủ tục còn khá cao so với các quốc gia trong cùng khu vực.
Bởi: Định Phạm
